Самодеятельнай композитор Марфа Данилова-Хатыҥ Ай төрөөбүтэ 90 сылыгар
Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Мэҥэ Хаҥалас улууһун бочуоттаах гражданина, тыыл уонна үлэ бэтэрээнэ Марфа Тихоновна Данилова 1932 сыллаахха алтынньы 16 күнүгэр Мэҥэ Хаҥалас оройуонун Чүүйэ бөһүөлэгин Хатыҥнаах алааһыгар төрөөбүтэ. Дьокуускайдааҕы музыкальнай училище ырыаҕа салаатын бүтэрбитэ. Дьокуускайдааҕы араадьыйа, тэлэбиидэнньэ хуорун артыыһынан үлэлээбитэ.
1959 с. «Хатыҥнаах алааспар» диэн бастакы ырыатын айбыта. Кини айымньылара талааннаах артыыстарбыт толорууларыгар Кытайга, Монголияҕа, Японияҕа, Санкт-Петербурга, Москваҕа, Францияҕа, Испанияҕа, о.д.а. дойдуларга дьиэрэйбиттэрэ. Саха биллиилээх опернай ырыаһыттара Нина Чигирева, Ая Яковлева, Анегина Ильина, Альбина Борисова, Иван Степанов, Александр Самсонов, саха эстрадатын чаҕылхай ырыаһыттара Раиса Захарова, Александр Дьячковскай – Саарын, Варя Аманатова уо.д.а. М. Данилова ырыаларын толорон көрөөччүлэр биһирэбиллэрин ылбыттара. Барыта 90-тан тахса ырыалаах. Марфа Тихоновна ырыаларын биһиги хотугу кыраайбыт киэҥ эйгэтигэр үчүгэйдик билэллэр, айар талаанын үрдүктүк сыаналыыллар. Кини ырыалара бар дьон сүргэтин көтөҕөр, дириҥ иэйиини үөскэтэр уонна алыптаах күүстээхтэр.
Биллэр ырыалара: «Хатыҥнаах алааспар», «Бастакы хаар сылаас нуолура», «Хоту кыраай туһунан», «Тыгын Дархан», «Иһит, олоҥхо дойдутун оҕото». Ырыаларын хомуурунньуктара: «Хатыҥнаах алааспар» (1992), «Бастакы хаар сылаас нуолура» (1994), «Иһит, Олоҥхо дойдутун оҕото» (2003), «Саха дэтэр аналым» (2013).