Апросимов Николай Афанасьевич (1916‒1961)
«Николай Апросимов биллэр суруйааччы буолар толору кыахтаах киһи этэ»
Степан Тимофеев
1916 с. кулун тутар 26 күнүгэр Моорук нэһилиэгэр төрөөбүтэ.
1935‒1938 сс. холкуоска үлэлээбитэ, комсомольскай тэрилтэ сэкирэтээринэн талыллыбыта. 1939 с. Дьокуускайга байыаннай оскуоланы бүтэрээт, хомсомуол Томпотооҕу райкомун байыаннай физкультурнай салаатын сэбиэдиссэйинэн, 1940‒1941 с.с. «Коммунизм суола» холкуоска суотчутунан, 1941‒1942 с.с. байыаннай үөрэхтээһин учууталынан, 1942‒1945 с.с. Адыччы нэһилиэгин Молотов аатынан холкуоһугар бэрэссэдээтэлинэн, 1945‒1946 с.с. райсовет бэрэссэдээтэлин солбуйааччынан үлэлээбитэ. 1946‒1947 с.с. Дьокуускайга партийнай оскуоланы бүтэрээт, партия Саккырыырдааҕы райкомун пропагандаҕа уонна агитацияҕа салаатын сэбиэдиссэйинэн, 1949‒1950 с.с. партия райкомун үһүс сэкирэтээринэн үлэлээн баран инбэлииккэ тахсыбыта. Ол да буоллар, төрөөбүт нэһилиэгэр төннөн, Калинин аатынан холкуоска бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбитэ.
Уус-уран литератураҕа аан бастаан 1946 с. «Хотугу сулус» сурунаалга бэчээттэммит «Томпо сэһэннэрэ» диэн кэпсээнинэн киирбитэ. Суруйааччы фольклору хомуйууга, пропагандалааһыҥҥа үлэтэ айар үлэтигэр сабыдыаллаабыта.
Талааннаах суруйааччы ХХ үйэ 50‒60-с сылларыгар тыа сирин олоҕун, оччолорго туруоруллубут кыһалҕалары сырдатар кэпсээннэрэ, сэһэнэ, очеркалара литератураны ааҕааччылар, сырдатааччылар, суруйааччылар биһирэбиллэрин ылбыта, суруйааччы сойууһугар киирэргэ мэктиэлииллэрэ. Олоҕун тиһэх сылларыгар хоту дойду олоҕуттан роман суруйан испитэ. Хомойуох иһин, Н.А.Апросимов суруйааччылар сойуустарыгар киирбэккэ, 1961 с. от ыйын 3 күнүгэр ыарахан ыарыыттан олохтон туораабыта.
Кинигэлэрэ:
Хотуттан кэпсээннэр. ‒ Якутскай, 1956. ‒ 44 с.
Колхозтаах коммунистар. ‒ Якутскай, 1956. ‒ 38 с.
Сүрүн үөскэ : сэһэн. ‒ Якутскай, 1960. ‒ 220 с.
Үөлээннээҕим таптала : кэпсээннэр, очеркалар. ‒ Якутскай, 1964. ‒ 84 с. Николай Афанасьевич Апросимов. 100 сыл : сэһэн, кэпсээннэр, очеркалар, ахтыылар / хомуйан оҥордулар А. М. Апросимов, Г. Н. Апросимов. ‒ Дьокуускай : «Якутия» Медиа холдинг, 2015.
***
Очерк истории якутской советской литературы. ‒ М., 1970. ‒ С. 316‒317.
Писатели Восточной Сибири. Т. 1. ‒ Иркутск. ‒ С. 52.
Гурьев, К.Н. Воспитанники Якутской военной школы в боях и труде. ‒ Якутск, 2005. ‒ С. 25.
Кононов, Н. Ахтан-санаан кэлэбин / Н. Кононов // Эркээйи. ‒ 1996. ‒ Алтынньы 10 к.
Кононов, Н. Үтүөкэн киһи, суруйааччы / Н.Кононов // Ленинскэй знамя. ‒ 1991. ‒ Балаҕан ыйын 17 к.
Окороков, Г. “Сүрүн үөскэ” : критика уонна библиография / Г.Окороков // Кыым. ‒ 1961. ‒ Олунньу 11 к. ‒ С. 3.
Сосин, И. Тоотуу Ньукулай // Уйулҕам уйан убайдара: ахтыылар / И.Сосин. ‒ Дьокуускай : Бичик, 2013. ‒ С. 180‒188