Тимофеев Степан Иванович (1921‒2012)
«Степан Тимофеев – ил-эйэ ырыаһыта».
Константин Туйаарыскай
1921 с. тохсунньу 7 күнүгэр Моорук нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Бүтэйдээх 7 кылаастаах оскуолатын кэнниттэн Дьокуускайдааҕы культурнай-сырдатар училищены бүтэрбитэ. 1939 с. Ленинградтааҕы государственнай театральнай институкка киирбитэ. 1940 с. армияҕа ыҥырыллан саллаат синиэлин кэппитэ. Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии саҕаланыаҕыттан Ленинград геройдуу оборонатыгар кыргыспыта. 1946 с. армияттан эргиллэн кэлээт, Саха сиринээҕи кинигэ издательствотыгар корректорынан, онтон уус-уран литература редакторынан үлэлээбитэ.
1946 с. айымньыта аан бастаан бэчээттэммитэ. «Күөх ыллык» диэн бастакы кинигэтэ 1955 с. тахсыбыта.
Уонча хоһоон кинигэлэрдээх. Кини айбыт «Эйэ-дьол иһин» диэн хоһоонугар Г.Никифоров суруйбут ырыата бэйэтин кэмигэр уостан түспэккэ ылламмыта. Степан Иванович тылбаасчыт быһыытынан эмиэ биллибитэ. 1964 сылтан ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ. СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Мэҥэ Хаҥалас оройуонун Бочуоттаах гражданина.
Кинигэлэрэ:
Күөх ыллык : хоhооннор, ырыалар. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1955. – 88 с.
Сааскы тыал : хоhооннор, ырыалар. ‒ Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1958. – 103 с.
Сандаарар саҕахтар : хоhооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1960. – 56 с.
Уйгулаах унаарга : ‒ Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1963. – 43 с.
Оҕолор : хоhооннор. ‒ Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1965. – 64 с.
Сулусчаан. ‒ Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1965. – 8 с.
Күнүс : хоhооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1967. – 104 с.
Оонньуурдар : оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолорго остуоруйалар. ‒ Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1969. – 24 с.
Суох буоллун сэрии : хоhооннор уонна ырыалар. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1970. – 200 с.
Доҕордуулар : кыра саастаах оскуола оҕолоругар. ‒ Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1973. – 32 с.
Олох уhун суолугар : хоhооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1981. – 528 с.
Эриэн быраан эйгэтигэр : хоhооннор. ‒ Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1985. – 79 с.
Мүчүк : хоhооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1989. – 88 с.
Дьоҕойон дьоҕустук : хоhооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1991. – 157 с.
Өксүөннээх күннэр: хоhооннор. – Дьокуускай : Бичик, 1995. – 112 с.
Yөрүү кыыма : хоhооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1997. – 96 с.
Күдэн буолбут күннэрбит : хоhооннор, ахтыылар. – Дьокуускай : Бичик, 2002. – 128 с.
Сырсан ааспыт сылларым : хоhооннор. – Дьокуускай : Бичик, 2006. – 128 с.
Тоҥсоҕой торулуур тыата : [орто саастаах оҕолорго хоhооннор]. – Дьокуускай : Бичик, 2010. – 64 с.
***
Керемясова, А. Ф. Степан Иванович Тимофеев – саха омугун биир дьоһун поэта / А. Ф. Керемясова, А. Ф. Степанова. – Майа, 2006. – 24 с.
Апросимов, А. М. Поэт-фронтовик, ил-эйэ ырыаһыта / А. Апросимов // Эркээйи. ‒ 2010. ‒ Ыам ыйын 7 к. ‒ С. 3.
Башарина, З.К. Тимофеев айымньыларыгар саха саллаатын уобараһа / З. Башарина // Чолбон. – 2005. – 5 №. – С. 91‒94.
Башарина, З. К. Ытык иэһи толоруу : [буойун поэт С. И. Тимофеев туһунан] / З. Башарина // Кыым. ‒ 2010. – Балаҕан ыйын 23 күнэ. ‒ С. 16.
Сосин, И. «Чыычаахтар хайҕалга наадыйбаттар» // Моорук нэһилиэгэ / хомуйан оҥордулар А.М. Апросимов, Н.М. Ермолаев, И.М. Сосин. – Дьокуускай : Сайдам, 2010. – С. 368‒373.
Тарабукин, В. Yтүө киһи, бүгүрү үлэһит / В. Тарабукин // Чолбон. – 2001. – 1 №. – С. 77‒79.
Тумат, С. “Олох диэн оннук үчүгэй!” : поэт, тылбаасчыт айар үлэтигэр бэлиэтээһиннэр / С. Тумат // Чолбон. – 1991. – № 1. – С. 74‒76.
Урсун. Кырыымпа кылын кылыһаҕа : поэт, тылбаасчыт Степан Тимофеев 60 сааһын туолуутугар // Отут ордуга үс сыл. – Дьокуускай : Бичик, 2006. – С.39‒53.
Писатели земли Олонхо : биобиблиогр. справ. / Союз писателей Якутии, Союз писателей Респ. Саха (Якутия), Якут. Нац. б-ка ; [сост. : Д. В. Кириллин, В. Н. Павлова, С.Д. Шевков]. – Якутск : Бичик, 2000. – С. 385.